Μια παράξενη συνήθεια στον Πόντο

Στον Πόντο συνηθιζόταν να φωτογραφίζουν τους νεκρούς πριν τους κηδέψουν μέσα στο φέρετρο.

Όταν πέθαινε κάποιος χωριανός στα χωριά του Πόντου – ή ένας γείτονας στις μεγαλύτερες πόλεις –, χτυπούσε η καμπάνα και όλοι σταματούσαν τις δουλειές τους. Μετά όλο το χωριό – ή στις πόλεις η γειτονιά – ελάμβανε μέρος σε διάφορα έθιμα και τυπικά, στα οποία αναδεικνυόταν το γεγονός της κοινότητας. Σε αυτά τα έθιμα ανήκαν το ξημέρωμα μαζί με τον μεταστάντα, η νεκρώσιμη ακολουθία στην εκκλησία, τα μοιρολόγια, η μακαρία και το λεγόμενο χαριτόπαρμαν, τέλος το «Σαρανταλείτουργο» και τα άλλα μνημόσυνα.

Η συνήθεια της φωτογράφισης υπήρχε επίσης και στην Βρετανία την βικτωριανή εποχή. (H βικτωριανή εποχή στην βρετανική ιστορία ήταν η περίοδος βασιλείας της βασίλισσας Βικτωρίας από τις 20 Ιουνίου 1837 έως τον θάνατό της, στις 22 Ιανουαρίου 1901. Ήταν μακρά περίοδος ευημερίας για τη Βρετανία)

Στην περίοδο αυτή οι συγγενείς των νεκρών είχαν μια παράξενη συνήθεια. Τραβούσαν φωτογραφία τους νεκρούς πριν από την κηδεία τους. Οι φωτογραφίες κοσμούσαν τα σπίτια της οικογένειας, τις έστελναν σε φίλους και συγγενείς και πολλοί τις κουβαλούσαν μαζί τους.

Αφορμή για αυτό το δημοσίευμα μας έδωσε μία φωτογραφία που μας έστειλε ο Πόντιος καλλιτέχνης Γιώργος Πετρίδης.

Είναι μία κάρτα του 1927 που την έστειλαν τα αδέλφια της γιαγιάς του Γιώργου Πετρίδη από το Βατούμ της Γεωργίας όπου ζούσαν στο χωριό των συγγενών τους Πλατανιά Ευζώνων στην Ελλάδα.

Στην καρτ ποστάλ, κάτω, γράφει:

“Επάνω σο φωτογραφία είμεθα κατά σειρά.

Δημήτριος, Χρήστος, Ελένκο (Ελένη), Όλγα, Δεσπινί (Δέσποινα), Σοφία, Δαμιανός, Αχιλλέας, Πανάπλτς (Μάλλον παρατσούκλι), Κοσμάς.

Παπάδες είναι ο ένας Ρώσος και ο άλλος από την Τάκοβα (χωριό στην Γεωργία).

Όλοι ήταν αδελφή μου, μόνο εσύ δεν ήσουν.

1927